Sürücülerin Uyacağı Diğer Kurallar
Dönüşler (Doğrultu Değiştirme)
Madde 102- Aksine bir işaret yoksa dönüş yaparak doğrultu değiştirecek olan araç sürücüleri;
a) Sağa dönüşlerde;
1) Dönüş işareti vermeye,
2) Sağ şeride veya işaretlerle dönüş izni verilen şeride girmeye,
3) Hızını azaltmaya,
4) (Değişik: RG-02/11/2000-24218) Dar bir kavisle dönmeye,
5) Dönüş sırasında varsa kurallara uygun olarak karşıya geçen yayalara ve bisiklet yolundaki bisikletlilere geçiş hakkı vermeye,
6) (Ek: RG-02/11/2000-24218) Dönülen karayolunun gidiş şeridine veya gidişe ayrılmış en sağ şeridine girmeye,
b) Sola dönüşlerde;
1) Dönüş işareti vermeye,
2) Çok şeritli yollarda gidişe ayrılan şeritlerden en soldaki şeride, iki şeritli ve iki yönlü karayollarında sağ şeridin soluna yanaşmaya,
3) Hızını azaltmaya,
4) Kavşağa geldiğinde varsa kurallara uygun olarak karşıya geçen yayalara geçiş hakkını vermeye,
5) (Ek: RG-02/11/2000-24218) Dönüşe başlamadan sağdan gelen taşıtlara ilk geçiş hakkını vermeye,
6) (Teselsül: RG-02/11/2000-24218) Döneceği yolun gidişe ayrılan kısmına girmek üzere, arkadan gelen ve sola dönecek diğer araçları engellememek için dönüşü geniş kavisle yapmaya,
7) Dönüş sırasında karşı yönden gelen ve emniyetle duramayacak kadar yaklaşmış olan araçların geçmesini beklemeye,
8) Döneceği yolun çok şeritli olması halinde en sağ şerit dışındaki uygun bir şeritten kavşağı terk etmeye,
9) Döndüğü yola girdikten sonra en kısa sürede trafiği tehlikeye düşürmeden sağ şeride veya hızının gerektirdiği şeride girmeye,
c) Dönel kavşaklardaki dönüşlerde;
Dönel kavşaklarda da sağa ve sola dönüş kurallarına aynen uymakla birlikte,
1) Sola veya geriye dönecek ise orta adaya bitişik şeritten kavşağa girmeye,
2) Dönel kavşakta geriye dönecek ise orta adaya bitişik şeritte dönüşe geçmeye,
3) Orta ada etrafında dönerken, kavşak çıkışında bulunan ve uygun mesafede olmayan bir karayoluna veya geçiş yoluna girmek istemesi hali dışında, şeridini muhafaza etmeye,mecburdurlar .
Dönüş sırasında araç sürücüleri; yaya ve bisikletler için yeşil ışık yanmakta iken; yaya geçidinden ve bisiklet yolundan geçen yoksa veya yayalar uzakta iseler, yayaların ve bisikletlerin geçiş haklarını engellememek şartıyla, dönüşlerine devam edebilirler.
Gidişe ayrılan birden fazla şeridi bulunan yollarda; en sağ veya sol şeride bitişik şerit veya şeritlerden işaretlenmek suretiyle sağa veya sola dönüşlere izin verilebilir.
Geçme Kuralları
Madde 103- Geçmede aşağıdaki kurallar uygulanır.
a) Sürücüler önlerinde giden bir aracı geçmeleri için;
1) Arkasından gelen bir başka sürücünün kendisini geçmeye başlamamış olması,
2) Önünde giden sürücünün bir başka aracı geçme niyetini belirten uyarma işaretini vermemiş bulunması,
3) Geçeceği aracın hızıyla geçme esnasındaki kendi hızını da dikkate alarak, iki yönlü yollarda karşıdan gelen trafik dahil, yolu kullananların tümü için tehlike veya engel yaratmadan geçmek için kullanacağı şeridin yeteri kadar ilerisinin görüşe açık ve boş olması,
4) Geçişin, geçilen araçlar için bir güçlük yaratmayacak şekilde ve araçlarının bu geçişe uygun durumda bulunması,mecburidir.
b) Geçme, geçilecek aracın solundaki şeritten yapılır.
Geçecek aracın sürücüsü;
1) Geçilecek araç sürücüsünü ses cihazı ile veya kısa ve uzun hüzmeli farlarını ardarda yakarak uyarmaya,
2) Sol dönüş lambası ile işaret vermeye,
3) Geçilecek araca takip mesafesi kadar önceden sol şeride yerleşmeye,
4) Geçilen araç, geriyi görme aynasından görülünceye kadar geçiş şeridinde ilerlemeye,
5) Sağa dönüş lambası ile işaret vererek sağ şeride girmekle geçişini tamamlamaya,mecburdur.
c) Araçların sağından veya banketten yararlanmak suretiyle geçmek yasaktır.
Ancak, herhangi bir araç sola dönüş işareti vererek yavaşlamakta veya trafik mecburiyeti nedeniyle beklemekte ise, bunların veya yolun ortasından giden tramvaylar ile görev icabı yolun solunda bulunan geçiş üstünlüğüne sahip araçların sağındaki şeritten geçilebilir.
Tramvay hatları müsait olmadığı takdirde, harekette olsun veya olmasın bir tramvayın sol yanından geçilemez ve bu yanda devamlı araç sürülemez.
d) Gidişe ayrılmış yol bölümlerinde, şerit değiştirmemek şartı ile bir şeritteki taşıtların diğer şeritteki taşıtlardan hızlı gitmesi geçme sayılmaz.
Geçmenin Yasak Olduğu Yerler
Madde 104- Sürücülerin;
a) Geçmenin herhangi bir trafik işareti ile yasaklandığı yerlerde,
b) Görüş yetersizliği olan tepe üstü ve dönemeçlerde,
c) Yaya ve okul geçitlerine yaklaşırken,
d) Kavşaklarda, demiryolu geçitlerinde ve buralara yaklaşırken,
e) Gidiş ve geliş için birer şeridi bulunan iki yönlü trafiğin kullanıldığı köprü ve tünellerde,önlerindeki bir aracı geçmeleri yasaktır.
Geçilen Araç Sürücüsünün Uyacağı Kurallar
Madde 105- Geçilen araç sürücüleri;
a) Duyulur veya görülür bir geçiş işareti alınca trafiğin iki yönlü kullanıldığı karayollarında taşıt yolunun sağ kenarına yakın gitmek, dörtten fazla şeritli veya bölünmüş karayollarında bulunduğu şeridi izlemek ve hızını arttırmamak,
b) Dar taşıt yolları ile trafiğin yoğun olduğu karayollarında yavaş gitme nedeni ile kendilerini geçmek için izleyen araçların kolayca ve güvenli geçmelerini sağlamak için araçlarını elverdiği oranda sağ kenara almak, yavaşlamak, gerekiyorsa durmak,
c) Geçiş üstünlüğü bulunan bir aracın duyulur veya görülür işaretini alınca, bu araçların kolayca ilerlemelerini sağlamak için taşıt yolu üzerinde yer açmak, gerekiyorsa durmak,zorundadırlar.
Kurallara uygun olarak, geçiş yapmak isteyenlere yol vermemek, geçilmekte olan bir başka aracı geçmeye veya sola dönmeye kalkışmak yasaktır.
Gelen Trafikle Karşılaşmada Geçiş Kolaylığı Sağlama
Madde 106- Araç Sürücüleri;
a) İki yönlü trafiğin kullanıldığı yollarda; karşı yönden gelen araçların hareketini zorlaştıran bir durum varsa, geçişi kolaylaştırmak için yer ayırmak, aracını sağ kenara yanaştırmak, gerekli hallerde sağa yanaşıp durmak,
b) Fazla eğimli yollarda karşılaşma hallerinde; çıkan araç için geçiş güç veya mümkün değilse, güvenli geçişi sağlamak üzere, inen araçlar, varsa önceden sığınma cebine girmek, sığınma cebi yoksa sağ kenara yanaşıp durmak, çıkan araç için manevra imkanı bulunmadığının açıkça anlaşılması hallerinde de geri gitmek,
c) Taşıt yolunun dar olduğu yerlerde aksini gösteren bir trafik işareti yoksa;
1) Motorsuz araçları sürenler motorlu araçlara,
2) Otomobil, minibüs, kamyonet, otobüs, kamyon, arazi taşıtı, lastik tekerlekli traktör, iş makinelerini sürenler yazılış sırasına göre kendisinden öncekilere,
Geçiş hakkı vermek,suretiyle geçiş kolaylığı sağlamak zorundadırlar.
Sürücülerin eğimli bir yolda, motorun çalışmasını durdurup, vitesi boşa alarak araç sürmeleri yasaktır. İniş eğilimli yollar, çıkışta kullanılacak vitesle inilmelidir.
Araçlar Arasındaki Mesafe
Madde 107- Sürücüler, önlerinde giden araçları güvenli ve gerekli bir mesafeden takip etmek zorundadırlar.
Bu mesafe, kendi araçlarının kilometre cinsinden saatteki hızının en az yarısı kadar metredir.Takip mesafesi, takip eden aracın 2 saniyede katedeceği yol uzunluğu kadar da olabilir.
Kol veya grup halinde (konvoy şeklinde) araç kullananlarda araçları arasında, kendilerini sollayıp geçmek isteyen araçların gerektiğinde güvenle girebilecekleri kadar açıklıklar bulundurmak zorundadırlar. Bu açıklıklar, kol veya gruba dahil araçların azami hızlarına göre takip mesafesinden az olmayacaktır.
Tehlikeli madde taşıyan araç sürücüleri, yerleşim birimleri dışındaki karayollarında diğer araçları, en az 50 metre mesafeden takip etmek zorundadırlar.
Yavaş Sürme ve Yavaşlama
Madde 108- Araç sürücülerinin;
a) Araçlarını zorunlu bir neden olmadıkça, diğer araçların ilerleyişine engel olacak şekilde yavaş sürmeleri,
b) Belirlenen hız sınırlarının çok altında ve trafiğin akışına engel olacak şekilde sürmeleri,
c) Güvenlik nedeni veya verilen herhangi bir talimata uyulması dışında, başkalarını rahatsız edecek veya tehlikeye sokacak şekilde gereksiz ve ani yavaşlamaları yasaktır.
Kavşaklarda Geçiş Hakkı
Madde 109- (Değişik: RG-02/11/2000-24218)
Kavşaklarda aşağıdaki kurallar uygulanır.
a)Kavşağa yaklaşan sürücüler, kavşaktaki şartlara uyacak şekilde yavaşlamak, dikkatli olmak, geçiş hakkı olan araçların önce geçmesine imkan vermek zorundadırlar.
b)Trafik zabıtası veya trafik işaret levhası veya ışıklı işaret cihazları bulunmayan kavşaklarda;
1) Bütün sürücüler geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlara,
2) Bütün sürücüler doğru geçmekte olan tramvaylara,
3) Doğru geçen tramvay hattı bulunan karayoluna çıkan sürücüler bu yoldan gelen, geçen araçlara,
4) Bölünmüş yola çıkan sürücüler bu yoldan geçen araçlara,
5) Tali yoldan ana yola çıkan sürücüler, ana yoldan gelen araçlara,
6) Dönel kavşağa gelen sürücüler, dönel kavşak içindeki araçlara,
7) Bir iz veya mülkten çıkan sürücüler, karayolundan gelen araçlara,
8) Dönüş yapan sürücüler, doğru geçmekte olan araçlara,
c) Kavşak kollarının trafik yoğunluğu bakımından farklı oldukları işaretlerle belirlenmemiş ise;
1) Motorsuz araç sürücüleri, motorlu araçlara,
2) Lastik tekerlekli traktör ile iş makinesi sürücüleri, diğer motorlu araçlara,
3) Motorlu araçlardan soldaki, sağdan gelen araca,
4) Dönüş yapan sürücüler, kurallara uygun olarak geçiş yapan yayalara, varsa bisiklet yolundaki bisikletlilere,
d) Kavşağa gelen sürücüler kavşak giriş ve çıkışlarından kurallara uygun olarak karşıya geçen veya geçmek üzere olan yayalara,geçiş hakkını vermek zorundadırlar.
e) Işıklı trafik işaretleri izin verse bile trafik akımı, kendisini kavşak içinde durmaya zorlayacak veya diğer doğrultudaki trafiğin geçişine engel olacak ise, sürücülerin kavşağa girmeleri yasaktır.
f) Görevli kişi veya ışıklı trafik işareti ile yönetilen kavşaklarda, sürücüler kavşağı en kısa zamanda geçmek zorundadırlar. Sürücülerin gereksiz olarak yavaşlamaları, durmaları, araçtan inmeleri, yolcu indirmeleri ve bindirmeleri veya araçlarının motorlarını durdurmaları yasaktır.
g) Aksine bir trafik işareti olmadıkça, bütün kavşaklarda araçlar, ray üzerinde hareket eden taşıtlara geçiş hakkını vermek zorundadırlar.
İndirme, Bindirme ve Kapıların Açılması Kuralları
Madde 110- Aksine bir işaret bulunmadıkça;
a) Araç sürücüleri araçlarını, gidiş yönlerine göre yolun en sağ kenarında durdurarak, yolcularını sağ taraftan indirmek ve bindirmek, yolcular da araçların sağ tarafından inmek ve binmek zorundadırlar.
b) Karayolunu kullananlar için bir tehlike ve engel teşkil etmeyeceğinden emin olunmadıkça;
1) Araç durmadan kapı açmak,
2) Kapıların kapanmasını beklemeden hareket etmek,
3) Durakladıktan sonra aracın sağını kontrol etmeden kapı açmak ve kontrolsüz inip binmek,
4) Taşıt yolu üzerinde araçların sol kapılarından yolcu indirip bindirmek,yasaktır.